ÜNİVERSİTE ÇALIŞANLARININ PSİKOLOJİK YILDIRMA ALGILARI İLE DENETİM ODAĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ / Relationship between mobbing perception of university personnel and locus of control
Yazar: YAHYA KEMAL ALTINKURTDanışman: DR. İSMAİL ZENCİRCİ
Balıkesir Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
251 s.
Bu çalışma, 2010 -2011 eğitim öğretim yılında Balıkesir üniversitesinin il merkezindeki fakülteler ve yüksek okullarında çalışanların psikolojik yıldırma algılarını ortaya koymak, psikolojik yıldırma ile denetim odağının ilişkili olup olmadığını saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmanın evrenini Balıkesir Üniversitesinin il merkezinde bulunan Fakültelerinde ve Yüksek Okullarında çalışanlar oluşturmaktadır. Araştırmada örnekleme gidilmemiş ve evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmada Dağ (1991) tarafından Türkçeye çevrilen Rotter'ın İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ) ve Ertürk (2005) tarafından uyarlanan Psikolojik Yıldırma Ölçeği (PYÖ) kullanılmıştır. Bu ölçekler 5 fakülte ve 4 yüksek okuldaki toplam 622 çalışana dağıtılmış olup dağıtılan ölçeklerden 441 adedi geri toplanmıştır. Bu ölçeklerden yanlış veya eksik dolduranlar ayıklanmış, 421 ölçek kullanılabilir bulunarak değerlendirmeye alınmıştır. Ölçeklerin analizi için verilen cevaplar kodlanmış ve değerlendirmelerde SPSS programının 17. sürümünden yararlanılmıştır. Tüm istatistiksel çözümlemelerde 0,05 anlamlılık düzeyi temel alınmıştır. Ölçeklerden elde edilen veriler normal dağılım sergilemediği için değişkenler arasındaki farklılık ve ilişkilerin ortaya çıkartılmasında Kruskal-Wallis, Mann Whitney U, Chi-Square gibi parametrik olmayan testler (Nonparametric tests) kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin yönünün saptanabilmesi için ise korelasyon analizlerinden faydalanılmıştır. Yapılan analizlerde, psikolojik yıldırmanın dört alt boyutu (beraber değerlendirildiğinde) ile çalışanların cinsiyeti, medeni hali ve eğitim durumu değişkenleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Buna rağmen erkek, bekâr ve ön lisans mezunu çalışanların en fazla; bayan, evli ve lisans mezunu çalışanların en az psikolojik yıldırma algısına sahip oldukları söylenebilir. Psikolojik yıldırma ile çalışanların yaşı ve mesleki kıdemi arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yaşı büyük ve mesleki kıdemi fazla olan çalışanların psikolojik yıldırma algıları azdır. Profesörler ve Güzel Sanatlar Fakültesinde çalışanlar en az, araştırma görevlileri ve Turizm ve Otelcilik Yüksek Okulunda çalışanlar en fazla psikolojik yıldırmaya algısına sahiptir. Elde edilen bu sonuç istatistikî olarak anlamlıdır. Ayrıca çalışanlar içerisinde kadınların, bekârların, araştırma görevlilerinin dıştan denetimli; erkeklerin, evlilerin ve Doçentlerin daha çok içten denetimli oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Yaş, mesleki kıdem ile denetim odağı arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu kapsamda çalışanların denetim odağı algılarına bağlı olarak dıştan denetimli bireylerin içten denetimli bireylere oranla psikolojik yıldırmaya daha fazla maruz kaldıkları söylenebilir.
