ÖĞRETMENLERİN MARUZ KALDIKLARI YILDIRMA EYLEMLERİNİN TÜKENMİŞLİKLERİ VE BAZI DEĞİŞKENLER İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ / Examine the teachers' experienced acts of mobbing with regard to some demographic variables (gender, age, marital status, the type of school, the level of school, duty duration and perpetrator) and, to test the relationship between their burnout levels and their experienced acts of mobbing
Yazar: NESLİHAN MİMAROĞLU BUCUKLARDanışman: YRD. DOÇ. DR. AYNUR EREN GÜMÜŞ
Maltepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Bölümü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı / Eğitim Denetimi ve Yönetimi Bilim Dalı
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
156 s.
Bu araştırmanın amacını eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerinin tükenmişlik düzeyleri ve bazı değişkenler (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim kurumunun türü, kademesi, kıdem ve maruz bırakan) ile ilişkisini incelemek oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, İstanbul'un 3 ilçesinde bulunan 15 okul ve dershanede görev alan 189 öğretmen oluşturmuştur. Öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerine ilişkin veriler 5'li Likert tipi bir ölçek olan Yıldırma Eylemleri Anketi (YEA) ile ve tükenmişliklerine ilişkin verileri ise, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) ile toplanmıştır. Veriler, SPSS veri analiz programına girilerek öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerinin bağımsız değişkenlere göre incelenmesi için t-testi ve tek yönlü ANOVA ve tükenmişlikle ilişkisinin incelenmesi için basit doğrusal regresyon analizi yapılmış ve ,05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir. Araştırma sonucunda ise, Yıldırma Eylemleri Anketi'nin YSİ alt boyutu (itibara saldırı), YKGİ (kendini gösterme ve iletişim) ve toplam yıldırma eylemleri puanlarında cinsiyet değişkenine göre erkek öğretmenlerin aleyhine anlamlı farklılıklar elde edilmiştir. Araştırma grubunu oluşturan öğretmenlerin çalıştıkları öğretim kademesi değişkenine göre YEA toplam ve YYKMD, YKGİ alt boyut puanları için yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) sonuçlarında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık elde edilmiştir. Dershanede çalışan öğretmenlerin genel yıldırma eylemlerine maruz kalma puanları okulda çalışan öğretmenlere göre; devlet okullarında çalışan öğretmenlerin ise özel okullarda çalışan meslektaşlarına göre anlamlı düzeyde daha fazla çıkmıştır. Araştırma grubunu oluşturan öğretmenlerin yaş, kıdem ve yıldırma eylemlerine maruz bırakanın statüsüne göre YEA ve alt ölçek puanlarında yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) sonuçlarının hiç birinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Araştırmanın bulgularıyla araştırma grubunu oluşturan öğretmenlerin Yıldırma Eylemleri Anketi'nden en çok YKGİ, ardından YYKMD alt boyutlarında yıldırmaya maruz kaldıkları ortaya çıkmıştır. MTÖ toplam puanları ile YEA toplam puanları arasında istatistiksel açıdan ,001 düzeyinde anlamlı pozitif bir ilişki bulunmuştur. Genel tükenmişlik arttıkça yaşam kalitesi-mesleki durum, itibara saldırı, sosyal ilişkiler, kendini gösterme-iletişime dayalı yıldırma eylemleri puanları ve toplam yıldırma eylem puanlarının da arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bulguları alan yazın ve ülkemiz koşulları dikkate alınarak yorumlanmış ve ileride benzer amaçla yapılacak araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.
