İNSANİ HİZMET ÖRGÜTLERİNDE MOBBİNG DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

İNSANİ HİZMET ÖRGÜTLERİNDE MOBBİNG DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ / Assessment of mobbing behaviors at human services organizations

Yazar: AYŞEGÜL LALEOĞLU
Danışman: PROF. DR. EMİNE ÖZMETE
Ankara Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Sosyal Hizmetler Anabilim Dalı
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
203 s.

Bu araştırma; insani hizmet örgütlerinde görev yapan sosyal hizmet uzmanlarının işyerindeki mobbing davranışlarını değerlendirme durumları ile ve işten duydukları tatmin ve sağlık sorunu yaşama sıklıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacı ile planlanmış yürütülmüştür. Araştırmanın evreni halen bir insani hizmet örgütünde (yalnızca kamu kurumları) görev yapan sosyal hizmet uzmanlarından oluşturmaktadır. Araştırmaya kamu kurumlarında çalışan 228 sosyal hizmet uzmanı (115 kadın, 112 erkek) katılmıştır. Araştırmada mobbing, iş tatmini ve sağlık sorunları ölçekleri kullanılmıştır. Likert tipli cümlelere verilen yanıtlar puanlanmış, anketin yapı geçerliliğini kontrol etmek için bir faktör analizi tekniği olan "Döndürülmüş Temel Bileşenler Analizi" uygulanmış, faktör yükü 0.30'dan düşük olan cümleler hesaplamalara dahil edilmemiştir. Anket formunun güvenirliği için iç tutarlılık katsayısı olan "Cronbach Alpha" hesaplanmıştır. Araştırmada mobbing ölçeği başta olmak üzere diğer ölçeklerinde Türkçe uyarlaması yapılmıştır. Araştırmada, mobbing davranışlarının değerlendirilmesi; mobbing davranışları, iş tatmini ve sağlık sorunları boyutlarının cinsiyet, yaş ve toplam iş deneyimi değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacı ile bağımsız değişkenli T testi ve tek yönlü varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Analizlerde anlamlılık için asgari kritik değer 0.05 olarak alınarak, elde edilen bulgular doğrultusunda istatistiksel yorumlar yapılmıştır. Araştırma kapsamına alınan uzmanların ortalama 32. 08 + 64. 808 yaşında oldukları, uzmanların yarısına yakınının (%48. 2) bekar, yarısının (%49.1) evli, %2. 2' sinin boşanmış, %0. 4'ünün eşini kaybetmiş olduğu belirlenmiştir. Sosyal hizmet uzmanlarının yarısından fazlasının (%87. 3) üniversite mezunu %11. 8' inin yüksek lisans, %0. 9'unun ise doktora yaptıkları bulunmuştur. Uzmanların yaklaşık dörtte birinin (%31. 4) İç Anadolu bölgesinde, üçte birinin (%24. 1) ise Marmara bölgesinde çalıştıkları, en fazla Sağlık Bakanlığı (%34. 6) ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (%15. 4) ve Çocuk ve Gençlik (%14. 1) alanlarında görev yaptıkları, sosyal hizmet uzmanlarının yarısına yakınının (%49. 1) 4 yıl ve daha az süredir, yaklaşık üçte birinin (%29. 8) ise 5 ? 15 yıl aralığında ve 16 yıl ve daha uzun süredir (%21. 1) alanda çalıştıkları saptanmıştır. Araştırmada mobbing faktörlerinin farklı değişkenlere göre analizi yapıldığında cinsiyete göre mobbing faktörlerinin istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık ortaya koymadığı saptanmıştır. Ancak mobing faktörlerinden "iş ve kariyer ile ilgili engellemeler" faktörünün yaş ve toplam iş deneyimine göre istatistiksel açıdan anlamlı sonuçlar ortaya koyduğu belirlenmiştir. Araştırmada mobbing davranışlarının iş tatmini ve sağlık sorunları üzerinde etkiye sahip olduğu saptanmıştır. Mobbinge uğrayan sosyal hizmet uzmanlarının iş tatminlerinin azaldığı, sağlık sorunlarının ise arttığı sonucuna varılmıştır.