İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRETMENLERİNİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ İLE YILDIRMAYA MARUZ KALMA DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ / Relation between the problem solving skills and the level of being subjected to mobbing off the primary school teachers
Yazar: ERMAN ÇETİNDanışman: PROF. DR. A. CANAN ÇETİNKANAT
Abant İzzet Baysal Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı / Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
118 s.
Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri ve yıldırmaya maruz kalma düzeylerini belirlemek, problem çözme becerisi ile yıldırmaya maruz kalma düzeyleri arasında ilişki olup olmadığını saptamak ve problem çözme becerisi ile yıldırmaya maruz kalma düzeylerini cinsiyet, mesleki kıdem, öğrenim durumu ve yaş değişkenleri açısından incelemektir. Bu amaçla, 2009-2010 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı, Edirne il merkezinde görev yapan toplam 350 ilköğretim okulu öğretmenine envanter uygulanmıştır. Araştırmada, ilköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile yıldırmaya maruz kalma düzeyleri arasında ilişki olup olmadığı var olan şekliyle betimlenmeye çalışıldığından araştırmanın modeli tarama modelidir. Araştırmada, problem çözme becerisini ölçmek için 1982 yılında P.P. Heppner ve C. H. Peterson tarafından geliştirilen, Problem Çözme Envanteri, yıldırma düzeyini belirlemek için Leymann tarafından geliştirilen LIPT (The Leymann Inventory of Psychological Terrorization) envanteri kullanılmıştır. Araştırmada ilköğretim okulu öğretmenlerine uygulanan problem çözme envanterinin sonuçları normal dağılım gösterirken, yıldırma envanterinin sonuçları normal dağılım göstermemektedir. Araştırmada ilköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerilerinin düzeyi ve yıldırmaya maruz kalma düzeyleri aritmetik ortalama ve standart sapmaya bakılarak yorumlanmıştır. İlköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile yıldırmaya maruz kalma düzeyleri arasındaki ilişki değişkenlerden en az biri normal dağılmadığı için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon katsayısının non-parametrik alternatifi olan sperman's rho ile hesaplanmıştır. Problem çözme ve yıldırmaya maruz kalma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesinde normal dağılım gösteren iki kategorili değişkenler (problem çözme becerisinin cinsiyet değişkeni) için anlamlı fark olup olmadığı bağımsız örneklemlerde t-testi ile, normal dağılım göstermeyen iki kategorili değişkenler (yıldırmaya maruz kalma düzeyinin cinsiyet değişkeni) için anlamlı farkın olup olmadığı Mann Whitney U testi ile hesaplanmıştır. İkiden fazla kategoriye sahip normal dağılım gösteren değişkenler (problem çözme becerisinin mesleki kıdem, öğrenim durumu, yaş değişkenleri) arası farkın anlamlılığı tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile sınanmış ve gruplar arası farkın nereden kaynaklandığını test etmek için Tukey testi kullanılmıştır. İkiden fazla kategoriye sahip normal dağılım göstermeyen değişkenler (yıldırmaya maruz kalma düzeyinin mesleki kıdem, öğrenim durumu, yaş değişkenleri) için anlamlı fark olup olmadığı Kruskal Wallis H testi ile sınanmıştır. Araştırmada aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır; İlköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri aceleci yaklaşımda "sık sık" düzeyinde, düşünen yaklaşım, kaçıngan yaklaşım, değerlendirici yaklaşım, kendine güvenli yaklaşım ve planlı yaklaşımda ise "çoğunlukla" düzeyindedir. İlköğretim okulu öğretmenleri tüm alt boyutlarda "hiç" düzeyinde yıldırmaya maruz kalmaktadırlar. Öğretmenlerin en çok karşılaştıkları yıldırma davranışları kendini gösterme ve iletişim olanaklarının kısıtlanması boyutunda en az karşılaştıkları yıldırma davranışları ise sağlığa doğrudan saldırı boyutundadır. Problem çözme becerisi ile yıldırma ilişkisi incelendiğinde; ilköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile yıldırmaya maruz kalma düzeyleri arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. İlköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri arttıkça yıldırmaya maruz kalma düzeyleri de artar ya da ilköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri azaldıkça yıldırmaya maruz kalma düzeyleri de azalmaktadır. İlköğretim okulu öğretmenlerinin problem çözme becerileri, cinsiyet, yaş ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı fark göstermemektedir ancak mesleki kıdem değişkenine göre anlamlı fark göstermektedir. İlköğretim okulu öğretmenlerinin yıldırmaya maruz kalma düzeyleri, cinsiyet, yaş, öğrenim durumu ve mesleki kıdem değişkenlerine göre anlamlı fark göstermemektedir.
