ACİL TIP UZMANLIK ÖĞRENCİLERİNDE İŞ DOYUMU VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER / Levels of burnout and job satisfaction as well as their effecting factors, on the emergency medicine residents
Yazar: İBRAHİM TOKERDanışman: DOÇ. DR. CÜNEYT AYRIK
Mersin Üniversitesi / Tıp Fakültesi / Acil Tıp Anabilim Dalı
Onaylandı
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
81 s.
Çalışmamızda Türkiye genelindeki acil tıp uzmanlık öğrencilerinde tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri ve bunları etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmamız 1 Aralık 2012 ile 31 Aralık 2012 tarihleri arasında Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı'nda yapılmıştır. Çalışmamızda Acil Tıp Derneklerine kayıtlı elektronik posta adresi olan 410 acil tıp uzmanlık öğrencisine internet tabanlı anket sitesinde (www.surveymonkey.com) önceden hazırlanmış olan anket formu, elektronik posta yolu ile gönderildi. Toplam 167 kişiden geri dönüş oldu. Çalışmamızda Türkiye'de geçerlilik ve güvenilirliği yapılmış Maslach Tükenmişlik Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği ve Sosyodemografik veri formu kullanıldı. Maslach Tükenmişlik Ölçeği; duygusal tükenme (DT), duyarsızlaşma (DYS) ve kişisel başarı (KB) olmak üzere üç alt boyutta değerlendirildi. Çalışmaya katılanların çeşitli sosyodemografik özellikleri ile Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), İş Doyumu Ölçeği (İDÖ) puanları arasındaki ilişki değerlendirildi. Çalışmadan elde edilen verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde SPSS v. 11.5.0 ve MedCalc v. 12.3.0 paket programları kullanıldı. Çalışmamıza katılan gönüllülerin büyük çoğunluğunu 25-29 yaş (%48,5) ile 30-34 yaş (%30,5) grubu oluşturmaktadır. Katılımcıların %59,3'ü erkek, % 40,7'si kadındı. Araştırmamıza katılanların DT, DYS, KB ve İDÖ puan ortalamaları sırasıyla 21, 10, 19 ve 36 olarak bulundu. Sosyal etkinliklere ayrılan haftalık saat ile iş doyumu arasında istatistiksel anlamlı (p<0,05) pozitif yönlü zayıf bir ilişki vardı (r=-0,268). Günde bakılan ortalama hasta sayısı ile DT arasında istatistiksel anlamlı (p<0,05) pozitif yönlü zayıf bir ilişki bulundu (r=0,188). Bakılan hasta sayısı arttıkça duygusal tükenme de artmaktadır. Yaş grupları arasında DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Meslekte geçirilen yıl ile DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). 10 yıldan uzun süre çalışanların mesleğe yeni başlayanlara göre KB puanları daha yüksek ve DYS puanları daha düşüktü. Kişinin medeni durumunun tükenmişlik ve iş doyumu üzerine istatistiksel anlamlı etkisi yoktu (p>0,05). Cinsiyet, sigara-alkol kullanımı ile tükenmişlik ve iş doyumu arasında istatistiksel anlamlı ilişki bulunmadı (p>0,05). Çocuk sahibi olanların kişisel başarı puanı olmayanlara göre daha yüksekti. Acil tıp hekimi olmaktan memnuniyet düzeylerine göre İDÖ ve tükenmişlik puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Acil tıbbı seçme karar düzeylerine göre gruplar arasında İDÖ, DT, DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık bulundu (p<0,05). Şiddete maruz kalma düzeylerine göre gruplar arasında İDÖ, DT ve DYS puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Yıldırmaya (mobbing) maruz kalma durumlarına göre İDÖ, DT, DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Yıldırmaya maruz kalanların kalmayanlara göre ortalama KB ve İDÖ puanı daha düşük, DT ve DYS puanları daha yüksekti. Çalışmamızda acil tıp uzmanlık öğrencilerinin yüksek tükenmişlik düzeylerine sahip oldukları bulundu. Tükenmişlik düzeylerinin azaltılması ve iş doyumunun arttırılması için acil servislerde hekim başına düşen hasta sayısının azaltılması, acil uzmanı sayısının artırılması, hobi edinilmesi, uzmanlık öğrencilerinin takdir edilmesinin teşvik edilmesi, şiddet olaylarını engelleyecek önlemlerin alınması, yıldırmanın(mobbing) engellenmesi, hekimlerin isteklerine göre uygun bölümlere yerleşebilmelerine olanak sağlanması gibi önlemlerin alınması faydalı olacaktır.
